İstanbul'da doğmuş ve küçük yaşta edebiyat ile ilgilenmeye başlamıştır. İlk olarak Balat’taki Defterdar Mahalle Mektebi’ni bitirmiş, daha sonra Mekteb-i Bahriye'ye gitmiş, İngilizce ve Fransızca öğrenmiştir. Yakından takip ettiği Halit Ziya Uşaklıgil'in eserlerine ve realizm akımına ilgi duymuştur. Fransız yazar Paul Bourget'yi okumuş ve ondan etkilenmiştir. 1896 yılından itibaren Servet-i Fünûn'da yazmaya başladı. Roman, hikâye ve tiyatro türünde eserler vermiştir. Psikolojik tahlillere büyük önem verir. Bu yüzden eserlerinde kahraman sayısı azdır.
1901 yılında önce Servet-i Fünûn dergisinde tefrika edilen ve sonra yayımlanan Eylül adlı romanı Türk edebiyatının ilk psikolojik roman olarak kabul edilir. Mehmet Rauf zaman zaman şiir de yazmıştır.
Eserleri
Roman
• Eylül
• Ferda-yı Garam
• Karanfil ve Yasemin
• Genç Kız Kalbi
• Böğürtlen
• Son Yıldız
• Tuba
• Halas
• Ceriha
• Kan Damlası
• Define
• Bir Zambak Hikâyesi
• Darendem
• Kâbus
Hikâye
• İntizar
• Son Emel
• Bir Aşkın Tarihi
• Üç Hikâye
• Aşk Kadını
• Eski Aşk Geceleri
• Gözlerin Aşkı
• Aşikane
• Hanımlar Arasında
• Pervaneler Gibi
• Kadın İsterse
Şiir
• Kazım
• Sonbahar
Mensur Şiirleri
• Siyah İnciler
Tiyatro oyunları
• Pembe Köşk
• İki Kuvvet
• Yağmurdan Doluya
• Pençe
• Sansar
• Cidal